Coffee time – ulubiony czas wszystkich kawoszy, których nie brakuje! Nic więc dziwnego, że rynek oferuje nam coraz więcej możliwości, przy wyborze ulubionej kawy! Czym się kierujemy stojąc w kawiarni, czy przy sklepowej półce, przed wyborem, który wcale nie jest taki łatwy? Na nasz ostateczny wybór ma wpływ wiele czynników, jednym z nich jest fakt jasno bądź ciemno palonego ziarna. Jaka jest różnica pomiędzy tymi rodzajami ziarna? Wszystko na ten temat znajdziecie w dzisiejszym artykule!
Wybór konkretnej kawy uzależniony jest od indywidualnych preferencji konsumenckich. Jedni z nas zwrócą uwagę na jakość kawy, markę, jej cenę, stopień zmielenia, kraj pochodzenia – wysokość geograficzna danej plantacji, metodę obróbki oraz oczywiście doznania smakowe, zapach i aromat kawy. Jest jednak jeszcze jeden czynnik wpływający na nasze wybory – upodobanie do jasno lub ciemno palonej kawy. Jakie są pomiędzy nimi różnice? Wyjaśniam!
Różne rodzaje palenia ziaren kawy
Czym tak właściwie jest poziom wypalenia ziaren kawy? To wynik długości przebywania owego ziarna w piecu. Stopień wypalenia jest jednym z najistotniejszych czynników, które determinują smak, a także aromat ulubionego napoju.
Jak przebiega proces wypalania kawy?
Proces wypalenia kawy to jeden z etapów, jaki musi przejść nasza ulubiona kawa, aby mogła wylądować w naszej filiżance. Co więcej – to jeden z ciekawszych! To magiczny etap, bogaty w reakcje chemiczne – m.in. w reakcje Maillarda, odpowiedzialną za uzyskanie barwy. Celem tego procesu jest karmelizacja ziarna, aby było ono lepsze i bardziej aromatyczne w smaku. Innym niesamowitym procesem jest degradacja substancji – zwana degradacją Streckera, dotycząca aminokwasów, tłuszczów i cukrów. Powstają wtedy tzw. związki lotne, które oddziałują na zmysł węchu, odpowiedzialne za powstawanie zapachowych esencji. To właśnie te czynniki – smak i zapach kawy, decydują o naszych wrażeniach na jej temat. Intensywność wypalenia kawy jest czynnikiem determinującym walory i charakter napoju.
Ale zacznijmy od początku – na starcie tego procesu warto zwrócić uwagę na fakt, że przed wypalaniem kawa jest koloru zielonego. Dopiero dzięki procesowi prażenia w piecu, zamienia zieloną barwę w odcienie, które są nam dobrze znane: intensywny brąz, lub nawet mocną czerń. Można się domyślać, że barwa wypalonych ziaren może dużo powiedzieć o intensywności ich palenia. Ziarna podczas wypalania przyswajają ciepło – im większa ilość ciepła, tym ciemniejsze ziarno. Jakie procesy zachodzą podczas palenia kawy? Z ziarna wydobywają się naturalne olejki aromatyczne, które są podstawowym nośnikiem smaku. Podczas tego etapu kontrolowana jest słodycz, kwasowość oraz gorycz kawy. Wówczas rozwija się aż 800 różnych aromatów! Należy zaznaczyć, że szybkość palenia kawy również wpływa na finalny smak ciemnego napoju. Utrwaliło się, że kawa wypalana wolno, to kawa wyższej jakości, podczas gdy przemysłowe palenie odbywa się znacznie szybciej. Każde ziarno kawy inaczej reaguje na proces wypalania, co czyni jednoznaczne określenie jego stopnia niełatwym zadaniem. Co się dzieje z wypalanymi ziarnami? Przede wszystkim stają się one bardziej kruche i lżejsze, a ich objętość ulega powiększeniu.
Etap wypalania w wielkim skrócie
W celu zorganizowania wiedzy dotyczącej wypalania kawy, podsumujemy ten proces w kilku etapach:
- Suszenie zielonych ziaren kawy, skutkujące utratą wilgotności
- Żółcenie – zielone ziarna stają się brązowe
- First crack – ciśnienie wewnątrz ziarna prowadzi do pęknięcia
- Rozwinięcie – wydobywanie się aromatów
- Second crack – wydzielanie się olejków
- Chłodzenie i osuszanie gotowych ziaren
Ile trwa proces palenia kawy?
Może to być kilka, a nawet kilkanaście minut – wszystko zależy od tego, jakie wypalenie chcemy uzyskać. Temperatura wypalania może się wahać od 200 do 250˚C. Wariacji na temat palenia ziaren kawy jest naprawdę dużo!
Różnice pomiędzy jasną, a ciemno paloną kawą
Najbardziej charakterystyczną różnicą pomiędzy jasno a ciemno paloną kawą, jest różnica, która od razu rzuca się w oczy – połysk oraz kolor ziarna. Jasno paloną kawę charakteryzują cynamonowe, lekko brązowe odcienie. Tego typu ziarna będą matowe i suche. Z kolei ziarna kawy ciemno palonej mają ciemno brązowy odcień, są oleiste i błyszczące. Różnice te są wyczuwalne także po skosztowaniu kawy – ujawniają się w walorach smakowych, o czym dokładnie przekonacie się, czytając charakterystykę danego palenia.
Charakterystyka jasno palonej kawy
To kawa, która w piecu spędza niewiele czasu, co sprawia, że nie należy do najbardziej aromatycznych kaw. Jej najbardziej charakterystyczne cechy to wysoka kwasowość, jednocześnie niska gorycz oraz wysoki stopień odczuwania słodyczy i bogatych aromatów. Takie smaki jak cytrusowe, owocowe, kwiatowe, ziołowe oraz słodkie nuty czekoladowe czy orzechowe są w niej wyczuwalne. Jasno palona kawa daje orzeźwiające doznania z uwagi na lekką, wyczuwalną kwaskowatość, która jednak szybko znika z podniebienia.
Charakterystyka ciemno palonej kawy
Ciemno palona kawa to taka, której ziarna na dłużej pozostają w piecu. W związku z tym jej ostateczny smak jest dużo intensywniejszy. Właśnie ze względu na swoją intensywność, ciemno palone kawy uznawane są za mocniejsze. W internecie pojawia się wiele kontrowersyjnych opinii krytykujących długi czas wypalania kawy. Czy są one uzasadnione? Długi proces wypalenia ziarna może prowadzić do utraty jego naturalnych właściwości. Jednak jednocześnie takie ziarno wzbogaca się o intensywne aromaty czekoladowo-orzechowe. W rezultacie, jej kwasowość jest automatycznie zminimalizowana. Ciemno palona kawa to napój dla zwolenników cięższych smaków. Jest gęsta i dłużej pozostaje na podniebieniu oraz języku, co czyni ją idealną do łączenia z mlekiem.
Jest jeszcze coś pomiędzy – kawa średnio palona
Kawa średnio palona to zbalansowany, popularny i lubiany sposób na palenie ziaren kawy. Charakteryzuje się średnio brązową barwą, minimalnym połyskiem oraz oleistością. Smakowo znajduje się pomiędzy kawami jasno i ciemno palonymi – ma intensywny, aczkolwiek zrównoważony smak. Napar jest nieco zawiesisty, a smak ma delikatne, kremowe, czekoladowe oraz owocowe, świeże nuty.
A co z zawartością kofeiny?
Ilość kofeiny w filiżance kawy wynosi od 30 do 180 mg. Sposób palenia kawy ma bezpośredni wpływ na ilość kofeiny w napoju. Jasno palone kawy mogą się pochwalić największą zawartością kofeiny, podczas gdy ciemno palona, która wydaje się najmocniejsza, ma jej nieco mniej. Kawa średnio palona, jak sama nazwa wskazuje, charakteryzuje się średnią, umiarkowaną zawartością kofeiny. Warto zaznaczyć, że ostateczna ilość kofeiny zależy również od metody parzenia kawy; w przypadku intensywnego espresso, może być ona mniejsza niż w kawie parzonej metodami przelewowymi. Zawartość kofeiny również zależy od ilości użytej kawy w napoju.
Najlepszy wybór?
Taki oczywiście nie istnieje – preferencje dotyczące stopnia wypalenia ziarna kawy są bardzo subiektywne. Udając się do kawiarni czy sklepu, zawsze mamy możliwość wyboru. Jeżeli dopiero zaczynamy przygodę ze świeżo palonymi kawami, może warto zacząć od najbardziej neutralnego i optymalnego wyboru – kawy średnio wypalanej. Taka metoda podkreśli najważniejsze nuty smakowe i pozwoli na decyzję, w którą stronę chcemy podążać w naszej kawowej przygodzie. Należy pamiętać, że najważniejsza jest świeżość palonych ziaren. Dlaczego? W wypalonej kawie, niezależnie od metody palenia, zachodzi utlenianie, które prowadzi do starzenia się kawy. W rezultacie kawa traci swoje najlepsze właściwości, bogactwo smaku oraz potencjał. Kawa świeżo palona to kawa wysokojakościowa, która regularnie pita, posiada całą gamę pozytywnych właściwości dzięki bogactwu w flawonoidy, antyoksydanty oraz inne składniki. Która z omówionych kaw przyniesie największe korzyści? Prawdopodobnie kawa jasno palona, jednak wybór należy do każdego z nas.
Podsumowując, mam nadzieję, że po przeczytaniu powyższego artykułu nie masz już wątpliwości co do tego, że palenie kawy to jeden z najciekawszych aspektów i procesów w przemysłowej produkcji kawy. Warto jednak mieć na uwadze, że to zielone, surowe ziarno – prosto ze zbiorów, ma najwyższą jakość, a wszelkie procesy, w tym palenie ziarna kawy, uwypuklają to, co w nich najlepsze! A co jest najlepsze? Każdy z nas ma różną wrażliwość na smaki. Dlatego przy wyborze ulubionej kawy, nie warto kierować się opinią innych czy panującymi trendami. Warto poszerzać swoją świadomość jako konsument i jako wytrawny kawosz! W końcu żyjemy w epoce naznaczonej aromatycznym i smakowitym zapachem kawy – zarówno tej jasno, średnio, jak i ciemno palonej!
